Project realisà tras la Scola auta da pedagogia dal Grischun
Il project "Rumantsch receptiv" (www.chapeschas.ch) è vegnì concepì sco project da svilup da materialias d’instrucziun per il studi individual e/u per l’implementaziun en curs da lingua. La finamira da quest project è stada da sviluppar ina metoda per l’acquisiziun da cumpetenzas passivas en rumantsch (idioms e rumantsch grischun). Questa metoda duai pussibilitar a las gruppas avisadas da s’acquistar cumpetenzas da tadlar e leger en la lingua rumantscha che furman la basa per las cumpetenzas linguisticas receptivas.
Il project "Rumantsch receptiv" duai gidar a recuperar la mancanza da cumpetenzas adequatas dal rumantsch da persunas d’autras linguas che impedescha ina plurilinguitad almain receptiva en la pratica. La situaziun actuala en l’intschess rumantsch è numnadamain quella ch’ina discussiun e/u in’occurrenza (administraziuns communalas, sedutas d’uniuns, conferenzas da scolasts, curs da scolaziun e perfecziunament) midan già tar la preschientscha d’ina suletta persuna che na chapescha betg rumantsch immediat en la lingua tudestga dominanta e chapibla per regla da tuttas e tuts. Era sin il stgalim chantunal n’han ils Rumantschs, malgrà la trilinguitad declerada ufficialmain dal Grischun, betg la pussaivladad da duvrar lur atgna lingua en situaziuns quotidianas plurilinguas (parlament chantunal, administraziun chantunala, e.u.v.), perquai ch’els na vegnan per il solit, per mancanza da cumpetenzas receptivas dal rumantsch, betg chapids dals preschents d’autras linguas. En consequenza da quai vegn il rumantsch eliminà da domenas impurtantas, in stadi che indeblescha ulteriuramain la lingua e che maina ad ina perdita d’utilitad pratica e da prestige dal rumantsch.
Per permetter il svilup da cumpetenzas receptivas dal rumantsch metta il project "Rumantsch receptiv", analog a la metoda da Chunsch druus?, in med d’instrucziun autodidactic per l’acquisiziun dal tudestg svizzer, il focus sin la sumeglientscha structurala e lexicala tranter las linguas neolatinas, numnadamain tranter il rumantsch, il talian, il franzos ed il spagnol, ma era tranter il rumantsch, il tudestg e l’englais. Daspera focussescha il med d’instrucziun "Rumantsch receptiv" sin l’acquisiziun integrativa dal vocabulari da basa sco era sin l’access a texts auditivs ed audiovisuals ed a texts da lectura. El sviluppa strategias per tadlar respectivamain leger e chapir che gidan a crear relativamain spert ina famigliaritad minimala cun la lingua rumantscha.
Projektergebnisse: www.chapeschas.ch